Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinin rəsmi nümayəndəsi Mariya Zaxarova Moskvada keçirilmiş həftəlik brifinqdə qeyd edib ki, ATƏT-in Minsk qrupunun həmsədrlərinin Ermənistana və Azərbaycana səfərindən sonra bu qurupun Rusiya nümayəndəsi rəsmi şərhlə çıxış edəcək. Zaxarova bildirib ki, Rusiya Qarabağ münaqişəsi üzrə kompromis tapılması üçün hər şey edir:
"Lakin bu, münaqişə tərəflərinin heç birinin, o cümlədən Dağlıq Qarabağ əhalisinin zərərinə olmamalıdır. Düşünürəm ki, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həllində hər bir tərəfin - həm Ermənistanın, həm də Azərbaycanın, onların rəsmi nümayəndələrinin, dövlət xadimlərinin öz baxışları var. Müəyyən olunmuş format var ki, bu, həqiqətən köhnə problemin həllində kompromis axtarışını təklif edir. Kompromis axtarışı isə tərəflərin mövqelərinin onların bir-birinə bəzən hətta nə dərəcədə zidd ola bilməsindən asılı olmayan yaxınlaşmadır. Bu, beynəlxalq praktikadır - ilk baxışda həlledilməz kimi görünən məsələlərin həllini diplomatik yolla tapmaq praktikasıdır”.
Rusiyalı diplomatın sözlərinə görə, mövcud vəziyyət münaqişənin həll edilməsini və irəliləməni tələb edir, məhz buna görə də xüsusilə son vaxtlar əlaqələr intensivləşdirilib və müxtəlif formatlarda keçirilir: "Rusiya ATƏT-in Minsk qrupunun üzvü kimi kompromis tapılması üçün bütün lazım olanı edir. Əlbəttə, istərdik ki, kompromis mümkün qədər tez tapılsın. Lakin bu, iki ölkənin xalqlarının və əlbəttə ki, Dağlıq Qarabağda bilavasitə yaşayan insanların gələcəyinin zərərinə olmasın”.
Kim nə istəyir?
Rusiyada son zamanlarda Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həlli ilə bağlı fəallıq artıb. Son bir ildə Kreml bir neçə dəfə həll planı təklif edib, zaman-zaman da 6 rayonun Azərbaycana qaytarılması məsələsi gündəmə gəlib. Xarici işlər naziri Sergey Lavrov da bir neçə dəfə Azərbaycan və Ermənistana səfər etdi. Beləliklə, Kremlin münaqişəyə dair hər açıqlaması və atmaq istədiyi addım kənardan yaxşı görünsə də praktikada bunlar sözdə qalır. Rusiyanın Qarabağla bağlı fəaliyyəti sözçülükdən o tərəfə keçmir. Şübhəsiz ki, münaqişənin həll formulunun Rusiyada olduğu heç kəsə sirr deyil. Düzdür, Fransa və ABŞ birbaşa, digər Qərb dövlətləri də dolayı yollarla prosesdə iştirak edirlər, amma həmin siyasi güclər də problemin Moskvadan qaynaqlandığını və "açar”ın da onda olduğunu bilirlər.
Münaqişə tərəflərindən biri - Ermənistana gəlincə, konfliktin donmuş vəziyyətdə qalmasında sənədlərdə işğalçı kimi tanınan Ermənistanla heç bir əlaqəsi yoxdur. Yəni, Ermənistanın prosesə təsir imkanları yoxdur, elə vaxtilə Ermənistan Rusiyanın hərbi-texniki dəstəyi ilə əraziləri işğal edib. ABŞ, yaxud Qərbə gəlincə, müttəfiqlər Cənubi Qafqazda ümumi təhlükəsizlikdə maraqlıdırlar. Münaqişənin hansı tərəfin lehinə həlli Qərb üçün o qədər önəmli deyil. Müttəfiqlər Rusiyanın regionda təsir imkanlarını azaldan bütün formulları dəstəkləyirlər. Rusiya üçün isə münaqişə regionda varlığını təmin etmək vasitəsidir və bu baxımdan prosesin uzanması Şimal qonşumuza sərf edir.
"Bu, onlara sərf etmir”
Azərbaycan Milli İstiqlal Partiyasının (AMİP) siyasi şurasının üzvü, politoloq Əli Orucov "Cümhuriyət” qəzetinə bildirib ki, münaqişənin həllinə Rusiya imkan vermir. Qərbin də bu məsələdə və regionda maraqlarının olduğunu deyən AMİP yetkilisi qeyd edib ki, ayrı-ayrı maraqlar zaman-zaman özünü göstərir: "Rusiya da daha çox regionda öz hegemonluğunu saxlamaq üçün münaqişədən əlində vasitə kimi istifadə edir və bundan hər iki dövlətə təsir edir. Rusiya münaqişənin həllində maraqlı deyil, əksinə problemi daha da qızışdırır və bu yöndə zaman-zaman aqressiv addımlar atır. Münaqişənin nizamlanmasına gəlincə, Azərbaycanın siyasi elitası da məsələnin həllində maraqlı görünmür. Mühariibə olacağı halda, ölkədə hərbi rejim tətbiq olunmalıdır, bu da onlara sərf etmir. Yəni, Azərbaycan hakimiyyəti də münaqişənin müharibə yoluyla həllində maraqlı deyil. Amma gec-tez problem öz ədalətli həllini tapacaq”.
